Powrót do szkoły to czas pełen emocji. Dla jednych dzieci to radość z ponownego spotkania kolegów, dla innych – stres, niepewność i poczucie samotności. Szczególnie trudne bywają momenty, gdy dziecko idzie do przedszkola, pierwszej klasy albo zmienia szkołę. Psycholodzy podkreślają, że takie przejścia to jedne z najbardziej stresujących wydarzeń w dzieciństwie.
Nie każde dziecko mówi o swoich lękach głośno. Czasem wystarczy brak znajomych w klasie, inne ubrania niż reszta czy nieśmiałość, by poczuło się odrzucone. Dlatego tak ważne jest, abyśmy jako rodzice i wychowawcy wspierali dzieci i uczyli je, że życzliwość nic nie kosztuje, a może zmienić czyjś dzień, a nawet całe życie.
Dlaczego powrót do szkoły bywa trudny?
Dzieci mogą obawiać się:
- że nie znajdą przyjaciół,
- że będą oceniane po wyglądzie czy ubraniach,
- że nie poradzą sobie z nauką,
- że ktoś będzie z nich żartował albo ich odrzuci,
- że rozstanie z rodzicem będzie zbyt bolesne.
Te obawy są naturalne i trzeba je traktować poważnie.
Jak rodzice mogą pomóc dziecku w tym czasie?
- Rozmawiajcie o emocjach
Zachęcaj dziecko do nazywania uczuć: „boję się”, „jestem podekscytowany”, „czuję się niepewnie”. Powiedz, że to normalne i że wiele dzieci ma podobnie. - Przygotujcie się wcześniej
Wspólnie obejrzyjcie szkołę lub przedszkole, spotkajcie się z nauczycielem, przećwiczcie drogę do szkoły. Znajome miejsca dają poczucie bezpieczeństwa. - Rutyna daje spokój
Kilka dni przed rozpoczęciem roku warto wprowadzić regularne godziny wstawania, pakowania plecaka czy przygotowywania ubrania. Dzieci czują się pewniej, gdy wiedzą, czego się spodziewać. - Ćwiczcie sytuacje społeczne
Odegrajcie scenki: jak przywitać się z kolegą, jak zapytać, czy można dołączyć do zabawy, jak odpowiedzieć na pytanie. Dzieci łatwiej poradzą sobie w realnej sytuacji. - Uczcie empatii i życzliwości
Opowiadajcie własne historie o trudnych początkach. Pokażcie, że nawet mały gest – uśmiech czy „cześć” – może komuś pomóc. - Rozmawiajcie o ocenianiu innych
Zwracajcie uwagę, że łatwo jest kogoś ocenić po pozorach, ale warto poznać go bliżej. Zapytajcie dziecko: „Jak byś się czuł, gdyby ktoś ocenił Cię, zanim dał Ci szansę?”. - Rozmawiajcie o przemocy
Warto wyraźnie podkreślić: problem ma ten, kto dokucza, a nie ten, kto doświadcza przykrości. To ważne dla poczucia własnej wartości dziecka.
Książki, które pomogą rodzicom i dzieciom – powrót do szkoły
📚 Dla rodziców:
- „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” – Adele Faber, Elaine Mazlish (klasyk, także w polskim tłumaczeniu).
- „Self-Reg. Jak pomóc dziecku (i sobie) nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości” – Stuart Shanker.
- „Wychowanie bez porażek” – Thomas Gordon.
- „Trudne emocje u dzieci” – Małgorzata Musiał.
📚 Dla dzieci:
- „Nie lubię chodzić do szkoły” – Stéphanie Duval, Charly Delwart.
- „Gucio się boi” – Aurelie Chien Chow Chine (seria książeczek o emocjach).
- „Jesteś ważny, Pinku! O budowaniu poczucia własnej wartości u dzieci i nie tylko” – Urszula Młodnicka, Agnieszka Waligóra.
- „Co robić, gdy się martwisz?” – Dawn Huebner.
Podsumowanie
Początek szkoły to nie tylko tornister i nowe zeszyty – to przede wszystkim emocje, relacje i poczucie bezpieczeństwa. Pomagając dzieciom nazywać uczucia, ucząc je empatii i pokazując, że warto wspierać innych, dajemy im coś więcej niż dobry start w roku szkolnym – dajemy im narzędzia, które będą im służyły przez całe życie.
🌟 Pamiętaj: jeden uśmiech, jedno przywitanie, jedno dobre słowo – mogą zmienić czyjś dzień, a czasem nawet jego historię.
